Van beoordelen naar Waarderend evalueren©
Het einde van het jaar is weer in zicht. Dat betekent voor veel organisaties dat de beoordelingsgesprekken weer staan gepland. Heb jij na een beoordelingsgesprek het gevoel dat je met enthousiasme weer verder gaat, veel van het gesprek geleerd hebt en dat het heeft bijgedragen aan jouw ontwikkeling?
Hoe mooi is het als een beoordeling(scyclus) gericht is op verder komen en verbetering, op wat jij kunt en presteert vanuit jouw kracht en op verder succesvol gedrag in de toekomst. Dit kan met met de kracht van appreciative inquiry. [1]
Van ‘waarom’ naar ‘waartoe’
De gedachte om te focussen op dat wat goed gaat, heeft geleid tot de ontwikkeling van de methodiek ’Waarderend evalueren’. Zowel werknemer als leidinggevende richten zich in het gesprek op de vraag wat goed gaat én op wat nog beter kan. Deze methodiek richt zich daarmee op verdere ontwikkeling en waardering voor jouwzelf en voor de organisatie.
Waarom is een vraag die veelal gericht is op het verleden en een uitleg is voor de bestaande situatie (gedrag, denkwijze, paradigma’s, etc.). Het is een vraag die een verdedigend antwoord oproept. Het is daarom beter om te beginnen met waartoe. Een vraag beginnen met waartoe is gericht op de toekomst, op het resultaat en het effect dat we willen bereiken met onze inspanningen. Het biedt perspectief en nodigt uit tot nadenken. Waar wil jij naartoe? Dit is waar waarderend evalueren om draait.
Waarderend evalueren
Waarderend evalueren kenmerkt zich door onderstaande uitgangspunten:
- positief gericht;
- gericht op waardering en ontwikkeling, zowel voor de medewerker als voor de organisatie;
- uitgaan van het potentieel en de ontwikkelpunten;
- uitbuiten van sterktes, geen focus op zwakke punten;
- denken vanuit ieders eigen kracht;
- ontwikkelen op basis van competenties;
- verzorgen van ondersteuning bij ieders ontwikkeling;
- positieve feedforward formuleren, gericht op verbetering en ontwikkeling.
Allemaal mooie uitgangspunten, maar hoe bereik je dit?
Bij waarderend evalueren staan competenties centraal. Een competentie omvat inzicht, kennis, kunde en vaardigheden die leiden tot bepaald gedrag. In een individueel ontwikkelplan (vaak POP genoemd) benoem je de competenties waaraan je wilt werken én de effecten die je wilt bereiken. Zowel voor jezelf als de organisatie. Met dit effect-denken koppel je concrete resultaten aan ontwikkelpunten. Competenties kunnen overigens zowel gericht zijn op het individu als op de organisatie, afhankelijk van de gekozen ontwikkelbehoefte van dat moment.
In een drietal ontwikkelgesprekken per jaar monitor je je eigen ontwikkeling. Dat kun je doen met je collega’s of met je leidinggevende. Deze gesprekken zijn voor elke deelnemer een spiegel waar je zaken voor jezelf uithaalt. Hiervoor houd je zelf actief een ontwikkeljournaal bij. In dit journaal volg je de ontwikkeling van de competenties en de bereikte effecten. De ontwikkelgesprekken zijn gebaseerd op de methode van “Waarderend onderzoek” (Appreciative Inquiry ) van David Cooperrider, met het krachtige uitgangspunt: “We construeren datgene waar we ons op richten”.
Een volgende stap in de cyclus van waarderend evalueren is het waarderend onderzoek. Dit is het achterhalen, benoemen en vieren van successen, zonder de ontwikkelpunten uit het oog te verliezen. Voor dit laatste is oplossingsgericht werken van belang: uitgaan van je eigen ontwikkeling en dit bespreken vanuit een positieve mindset.
Waarderend evalueren draagt bij aan individuele ontwikkeling, de ontwikkeling van de groep én die van de organisatie. Sterker nog: er is sprake van synergie tussen jou en je leidinggevende. Jullie versterken gaandeweg een aantal belangrijke competenties: empathie, oordeelvrij luisteren, doorvragen, sensitiviteit, waardering en het kunnen en durven geven van feedforward.
Kortom
Waarderend evalueren is een mogelijkheid voor iedereen in de organisatie om vaardigheden te ontwikkelen of aan te scherpen. Daarnaast zit de kracht van waarderend evalueren in het zelf actief oppakken en vormgeven van de eigen ontwikkeling; het aanspreken en ontwikkelen van zelfsturing en kracht.
Is dat niet een mooi (ontwikkel)resultaat voor jezelf, jouw medewerker, jouw organisatie?
© Waarderend evalueren is ontwikkeld door Andersom. Neem voor nadere informatie gerust contact met ons op.
[1] Ontwikkeld door David Cooperrider