Vertrouwen: het ontbrekende puzzelstuk

In veel teams klinkt het als een vanzelfsprekendheid: “Vertrouwen is de basis.” Maar als je goed kijkt – écht kijkt – zie je soms dat het ontbreekt. Niet door een groot conflict of een ruzie, maar door subtiele signalen. Collega’s die grapjes maken met een randje. Afspraken die net niet worden nagekomen. Mensen die zeggen: “Dat is niet mijn taak.” En: “Daar ga ik me niet aan branden.”

Gedrag dat je misschien herkent. En dat je misschien zelfs vertoont. Niet omdat je een slecht teamlid bent, maar omdat het makkelijker is. Want vertrouwen vraagt iets van je. 

Zonder vertrouwen blijft samenwerken een onafgemaakte puzzel. 

Vertrouwen is geen abstract begrip. Je merkt het aan hoe mensen zich gedragen. Aan hoe open gesprekken zijn,of je fouten durft toe te geven, of je elkaar aanspreekt – niet om te corrigeren, maar om samen beter te worden. 

Als dat ontbreekt, ontstaan er lege plekken in het team. Mensen trekken zich terug. Spelen op zeker. Voeren alleen hun eigen taken uit. En de samenwerking – het grotere plaatje – blijft onaf. Net als een puzzel waar dat ene stukje maar niet past. 

“Vertrouwen is niet iets wat je zegt. Het is wat je doet.” 
— Arthur Frieser, organisatieadviseur bij Andersom 

Hoe herken je dat vertrouwen ontbreekt? 

Het is niet altijd zichtbaar aan de oppervlakte. Want een team dat lacht, kan evengoed onderhuids zuchten. Het is daarom verstandig om te letten op sabotagegedrag, zoals:

• Grapjes met een sneer
• Zwijgen in plaats van zeggen 
• Mensen die zich aan hun rol vastklampen en niets extra’s doen 
• Afspraken die stiekem worden omzeild 

Het zijn signalen dat mensen zich niet veilig voelen om eerlijk te zijn. En dus zeggen ze dingen tussen de regels door. Of helemaal niet. 

Vertrouwen bouw je niet met woorden. Maar met gedrag.

Bij Andersom zien we dagelijks hoe teams die ‘denken’ dat ze elkaar vertrouwen, in de praktijk vooral vermijden. Ze zijn vriendelijk, maar ontwijkend. Collegiaal, maar afstandelijk. Terwijl vertrouwen juist vraagt om duidelijkheid, voorspelbaarheid en soms een beetje ongemak. 

Samen bouwen aan vertrouwen begint bij doen. Niet bij intenties, maar bij acties. Bijvoorbeeld: 

• Doe wat je zegt, zeg wat je doet 
• Ben transparant over je keuzes
• Houd je aan afspraken 
• Wees consequent en voorspelbaar 
• Leer elkaar écht kennen 

Elkaar leren kennen is geen HR-uitje. Het is fundamenteel. 

Bij Andersom starten we daarom vaak met de vraag: “Wat van jou als mens moeten collega’s weten om goed met je samen te werken?” Dat is iets anders dan delen wat je in het weekend hebt gedaan. Het gaat om inzicht in wat jou beïnvloedt op het werk. Denk aan thuissituaties, overtuigingen, stressfactoren. 

En ja, dat vraagt openheid. Maar juist door dat soort gesprekken ontstaat er ruimte. Om elkaar beter te begrijpen. Om niet meteen te oordelen. En om sneller het gesprek aan te gaan als er iets schuurt. 

We maken zichtbaar waar het schuurt. En begeleiden het gesprek. 

Wanneer je als organisatie Andersom inschakelt bij vraagstukken over vertrouwen en samenwerken, dan starten we met het ophalen van wat er leeft. Door één-op-één gesprekken bijvoorbeeld. We laten patronen zien en begeleiden teams in het voeren van het gesprek dat ze al (te?) lang uitstellen. 

Samen kijken we: 

• Wat speelt er écht? 
• Welk gedrag helpt ons verder en welk gedrag niet? 
• Wat vinden we niet meer toelaatbaar in dit team? 
• En hoe spreken we elkaar daarop aan? 

Vertrouwen bouw je niet in één keer. Maar je moet wel beginnen. 

Het mooie aan vertrouwen? Als je het serieus neemt, groeit het sneller dan je denkt. En het effect is enorm: medewerkers die elkaar helpen, sneller schakelen, eerlijk durven zijn en samen verantwoordelijkheid nemen. 

Bij Andersom helpen we teams het ontbrekende puzzelstuk te vinden. Niet door regels op te leggen, maar door ruimte te maken voor gedrag dat werkt. Dat begint klein: met een gesprek, een afspraak, een eerste stap. 

Wat ontbreekt er nog in jouw team?

Misschien is het wel vertrouwen. Samenwerken is een puzzel – zonder vertrouwen past geen enkel stukje. Even sparren samen?